انجیلی، عروس پاییزهای هیرکانی

انجیلی نام یک درخت است. انجیلی درختی است خزان کننده . انجیلی، عروس پاییزهای هیرکانی و زیباترین درختی است که می توان در پاییز دید. درخت انجیلی بخصوص در پاییز، مهم ترین ویژگی گردشگری جنگل های شمال ایران به شمار می رود. انجیلی عجیب ترین و متفاوت ترین درختی است که در ایران وجود دارد.
انجیلی در ایران در جنگلهای هیرکانی از استان گلستان تا آستارا بخصوص در جلگه های حواشی دریای خزر می روید. در استان ما گلستان و بخصوص شهر گرگان، از آنجایی که درون شهر و در مناطق تفریحی اصلی شهر انجیلی داریم، پاییز زیبا و متفاوتی را می توان دید که در کمتر جایی مشاهده می شود.
به انجیلی در گویش های متفاوت شمال ایران توتوی، انجول، تفی و آسوندار هم گفته می شود.

انجیلی در دهخدا

از انجیلی در لغت نامه دهخدا به عنوان درختی از تیره انجیلی ها نام برده شده که محل رویش آن جنگلهای شمال ایران است. در لغت نامه دهخدا همچنین گفته اند که شاخه های انجیلی به هم جوش می خورند و منحنی می شوند و به همین خاطر چوب انجیلی خاصیت صنعتی ندارد و کمتر قطع می شود.
این خاصیت چوب انجیلی باعث می شود تا درخت انجیلی، بیشتر در حاشیه جنگل ها بماند و جنگل را در پاییز زیبا و رنگارنگ کند.
نام علمی درخت انجیلی، Parrotia Persica است. کلمه ی Parrotia در نام انجیلی ایهام دارد. عده ای می گویند این نامگذاری به افتخار گیاه شناس آلمانی به نام Friedrich Parrot بوده است. و عده ای می گویند Parrotia به معنی طوطی است و از آنجایی که میوه درخت انجیلی حالتی شبیه به منقار طوطی دارد این درخت را به طوطی تشبیه کرده اند. با این وجود در مورد کلمه بعدی یعنی Persica به معنای ایرانی، کاملا مطمئنیم و با افتخار می توانیم بگوییم این کلمه اشاره به ایرانی بودن این درخت دارد و نشان می دهد که رویشگاه اصلی این درخت، جنگلهای هیرکانی در ایران است. هرچند انجیلی در کشورهای آذربایجان و قفقازستان نیز می روید.

ویژگیهای منحصربه فرد انجیلی، عروس پاییزهای هیرکانی

انجیلی، عروس پاییزهای هیرکانی چهار ویژگی عجیب و متفاوت دارد که فقط در همین درخت می توان دید . این درخت هم از نظر ساقه و چوب و هم از نظر تنه و شاخه ها و هم از لحاظ برگها و نوع گلها و میوه ها با درختان دیگر متفاوت است. ما این ویژگیها را به طور مجزا بررسی می کنیم تا بهتر و بهتر این درخت زیبا را بشناسیم.

چوب درخت انجیلی

انجیلی چوب و ساقه بسیار محکم و ضخیمی دارد. پوست این درخت به قدری محکم است که اگر بخواهید میخی را در آن فرو کنید حتما ناامید می شوید. محکم و سخت بودن چوب درخت باعث شده است تا در زبان انگلیسی آن را درخت آهن یا Iron Tree بنامند. به دلیل همین ویژگی و سرسختی درخت انجیلی است که در مناطقی از گیلان و مازندران هم به آن می گویند آسوندار. آسوندار به معنای درخت چوب آهنی بوده و اشاره به چوب محکم و مقاوم درخت دارد که مثل آهن در برابر ضربه مقاومت دارد.
این سختی و محکم بودن چوب درخت انجیلی از طرفی باعث شده تا این درخت برای ساخت و ساز قطع نشود. چوب این درخت انعطاف و شکنندگی ندارد و به همین علت به درد صنعت نمی خورد. بنابراین این درخت برای مصارف صنعتی کمتر قطع شده و بیشتر در جنگل می ماند. از طرف دیگر همین مقاومت و سرسختی چوب انجیلی باعث شده تا در مقابل آتش پایدارتر بوده و دیرتر بسوزد و بنابراین برای هیزم استفاده می شود. به همین علت است که انجیلی را برای تامین هیزم یا حتی تهیه ذغال ممکن است قطع کنند.
رنگ پوست در درختان جوان انجیلی خاکستری است و در درختان مسن تیره تر است. پوست انجیلی صاف است و به صورت صفحه و ورقه جدا می شود. انجیلی در برابر پوسیدگی مقاومت بالایی دارد و خوشبختانه دیرتر پوسیده می شود. اما گاهی روی تنه درختان انجیلی قسمت های سفیدرنگی دیده می شود که انگار پوست درخت کنده شده و به اصطلاح پوسته پوسته شده است.

شاخه و تنه درخت انجیلی

شاخه ها و تنه درخت انجیلی یک خاصیت جالب دارند که آن را به شدت از درختان دیگر متمایز می کند. شاخه های انجیلی هرجا که به هم برخورد کنند به هم جوش می خورند و با هم یکی می شوند. این اتفاق عجیب باعث می شود تا شکل های عجیب و گاهی بامزه از از این شاخه های ساخته شود. این بار که به جنگل رفتید با دقت به شاخه های درختان انجیلی نگاه کنید و سعی کنید با قوه تخیل خود آنها را به چیزی تشبیه کنید. این شاخه ها اشکال نامنظم هندسی ای می سازند که می توان آنها را به کشتی، حیوانات، قاب عکس یا هر چیز دیگری تشبیه کرد.
شاخه های به هم جوش خورده انجیلی در شب های تاریک کمی وحشتناک به نظر می رسند و در نور کم به شکل ارواح و اشکال وهمناک درمی آیند. شاخه های درخت انجیلی به اشکال زیبایی در هم تنیده می شوند و ساقه های پهن و گسترده ای از درخت انجیلی را می سازند که درون آنها سوراخ سوراخ است و باعث می شوند تا انجیلی پیچ و تاب داشته و زیبا و متفاوت به نظر برسد.

برگ های درخت انجیلی

اما ویژگی اصلی درخت انجیلی، عروس پاییزهای هیرکانی همان است که در پاییز می بینیم. انجیلی در پاییز به رنگارنگ ترین حالت ممکن می رسد و به قدری زیبا و قشنگ است که به حق عروس جنگلهای هیرکانی در پاییز می شود. برگهای درخت انجیلی در پاییز علاوه بر دو رنگ زرد و نارنجی که در همه جا و در تمام درختان معرف فصل پاییز هستند، به رنگهای قرمز، بنفش و صورتی هم دیده می شود. تنوع برگها در انجیلی به قدری زیاد است که در هر رنگ اصلی، طیفی از رنگ را می توان دید.
برگها از صورتی کمرنگ تا پررنگ و از قرمز کمرنگ تا پررنگ و از بنفش کمرنگ تا پررنگ در انجیلی دیده می شوند. اگر یک پاییز درختان انجیلی را زیرنظر گرفته و با دقت و از نزدیک به آنها نگاه کنید، حتما متوجه تغییر رنگش می شوید. برگ ها اول سبز هستند بعد کم کم زرد می شوند و بعد کم کم به رنگهای دیگری درمی آیند. رنگی شدن برگها از نوک برگها آغاز می شود و تا انتهای دمبرگ ادامه می یابد.
مدل تغییر رنگ هم در درختان انجیلی متفاوت است. ممکن است در درختی برگی از سبز ناگهان به بنفش تغییر رنگ بدهد و در درختی از سبز به قرمز یا نارنجی یا صورتی. حتی ممکن است در یک شاخه انجیلی چند رنگ متفاوت را شاهد باشیم.

برگها در ابتدای پاییز به رنگهای درخشان و پررنگی هستند که به شدت جنگل را جذاب می کنند. هرچه به اواخر آذر برسیم برگها خشک و قهوه ای می شوند و برق خود را از دست می دهند. بنابراین آبان بهترین زمان برای دیدن اعجاز درخت انجیلی است.
شاید بارها این اعجاز را از دور دیده باشید و از رنگ قشنگ جنگل در پاییز هم لذت برده باشید ولی احتمالا کمتر پیش آمده که از نزدیک به درون پاییز جنگل رفته باشید و تغییر رنگ برگها را از نزدیک و با دقت مشاهده کرده باشید. حتما این بار و اصلا همین پاییز این کار را انجام دهید. حتما به درخت انجیلی از نزدیک و نه در حال عبور با ماشین نگاه کنید و سعی کنید نگاه خود را دقیق تر و جزئی تر از قبل کنید.

گل و میوه درخت انجیلی

انجیلی هم مثل خیلی از درختان و گیاهان دیگر گل می دهد و میوه دارد. اما برخلاف خیلی از درختان دیگر که بهار فصل گلدهی و تابستان فصل میوه دهی آنهاست، انجیلی در زمستان گل می دهد. گلهای انجیلی به رنگ ارغوانی زیبایی هستند و بسیار ریزند. طوریکه باید دقت کرد تا آنها را دید.
گل آذین در درختان انجیلی پایه های کوتاهی دارد و قبل از باز شدن برگها روی درخت ظاهر شده و حدود دو تا شش گل دارد. گلهای درخت انجیلی گلبرگ و پرچم ندارند و فقط چهار عدد کاسبرگ دارند.
این گلها وقتی به میوه تبدیل شوند خشک و چوبی شکل شده و یک کپسول چوبی را می سازند. این میوه دوتکه ای بوده و دو دانه نامتقارن به رنگ قهوه ای شفاف درون آنها وجود دارد.

روستابازار انجیلو و الهام از طبیعت

درخت انجیلی به قدری زیبا و متفاوت است که به تنهایی یک المان بزرگ برای جذب گردشگر در جنگل های مشال ایران به شمار می رود. از ویژگی های این درخت خوب زیاد گفتیم و حال می خواهیم از شما بپرسیم که چقدر این درخت را می شناسید؟ چقدر از قبل آن را می شناختید؟ چند بار از نزدیک و با دقت به برگها و تنه این درخت نگاه کرده اید؟ آیا اصلا می دانستید که علت تفاوت رنگ جنگل های هیرکانی و قشنگی پاییز در شمال ایران، به خاطر وجود همین درخت انجیلی است؟
این درخت با تمام ویژگی ها و قشنگی اش در کشورمان ایران می روید. انجیلی یک درخت ایرانی است. ما معتقدیم شناخت و آگاهی مقدمه ی دوست داشتن است. اگر ما انجیلی را خوب بشناسیم و بدانیم که چقدر ایرانی است ، بیشتر دوستش خواهیم داشت و بیشتر به آن وفادار خواهیم بود.
انجیلی حتی در برابر آلودگی های شهری و دود و آلاینده ها هم مقاوم است و از این رو بهترین گزینه برای زیباسازی محیط شهری است. در کشورهای اروپایی این درخت را به شکل مصنوعی در پارکها و در حاشیه خیابان ها می کارند. ما در ایران به طور طبیعی به این درخت دسترسی داریم ولی هنوز حتی در شهرهای شمالی ایران هم از این درخت برای زیباسازی شهرها استفاده نمی شود. شاید کی از دلایلش این باشد که ما هنوز هم این درخت را نمی شناسیم و به خاطر عدم آگاهی قدرش را هم نمی دانیم.
انجیلی، عروس پاییزهای هیرکانی در گویش محلی مردم استان گلستان، انجیلو نامیده می شود. ما نام این درخت زیبا را برای خود برگزیدیم تا با الهام از شاخه های زیبا و به هم پیوسته آن شبکه از مردم روستایی بسازیم. شاخه های درخت انجیلی از هرجا که به هم برسند جوش می خورند. ما هم مردم را از روستاهای ایران به شما در شهرها جوش می دهیم و یک شبکه بزرگ از انسانها می سازیم که در کنار هم تیم های خوبی را می سازند و زیبا عمل می کنند. ما در زیبایی و سرسختی و شبکه سازی، از انجیلی الهام گرفته ایم.