نخود معجزه سلامتی است

همه ما تا اسم نخود را می شنویم بیشتر به یاد غذاهای سنتی و قدیمی ایرانی می افتیم. اما کمتر کسی هست بداند که نخود معجزه سلامتی است. اکثر ماها وقتی از مدرسه برمی گشتیم و می دیدیم که ناهار آبگوشت داریم کمی ناراحت می شدیم. شاید در کودکی برای نخود و این نوع حبوبات ناز می کردیم و دوستشان نداشتیم. اما نمی دانستیم که علت این دوست نداشتن به نشناختن برمی گردد.
ما نخود را نمی شناختیم و نمی دانستیم چه خواصی دارد و چه بسا هنوز هم نمی دانیم. حالا اگر یکی بیاید و از خواص اعجاب انگیز نخود برای شما بگوید حتما نظرتان نسبت به این خوراکی ای که تا حالا کمتر محبوب بوده عوض می شود. ما معتقدیم شناختن مقدمه دوست داشتن است و ما در انجیلو سعی می کنیم این آگاهی و شناخت را در تمام زمینه ها بیشتر کنیم تا بتوانیم چیزها را دوست بداریم. برای این شناخت بد نیست سری به تاریخچه نخود بزنیم. پس با ما در انجیلو همراه باشید تا با نخود بیشتر دوست شوید.

تاریخچه نخود

نخود از قدیمی ترین حبوباتی است که کاشته و مصرف شده است. از بین تمامی حبوبات شاید بتوان گفت نخود عمر بیشتری دارد به طوریکه عمر آن را تا هفت هزار سال هم تخمین زده اند و در خانواده حبوبات به عنوان بزرگتر خانواده محسوب می شود. خاستگاه اولیه نخود در حواشی بین النهرین و مدیترانه شناخته می شد که بعد از آنجا به هند و بعدها هم تا مناطقی از ترکیه و سوریه گسترش یافت. در این مناطق گونه هایی از نخود اولیه یافت شده است که بسیار شبیه به نخود کنونی و به نوعی جد نخودهای کنونی هستند. در حال حاضر در ایران بیشترین میزان نخود در کوهپایه های زاگرس و در استان کرمانشاه کاشته می شود.

نخود از دیدگاه گیاه شناسی

از نظر گیاه شناسی، نخود گیاهی یک ساله است. گیاه نخود گونه های چندساله نیز دارد ولی در ایران گونه یک ساله آن بیشتر کشت می شود و با نام های نخود سفید، نخود ایرانی یا نخود زراعی شناخته می شود. نام علمی گیاه نخود Cicer arietinum است. ارتفاع ساقه نخود بین ۲۰ تا ۶۰ سانتیمتر است. نخود ریشه ای قوی و محکم دارد که به خوبی در خاک نفوذ می کند این ریشه های قوی یک نوع ذخیره گاه مواد غذایی محسوب می شوند که نخود می تواند در فصل خشک از آنها برای تغذیه خود استفاده کند. ریشه نخود می تواند تا عمق یک تا دو متر هم در خاک نفوذ کند.
گیاه نخود در مقابل خشکی و سرما بسیار مقاوم است ساقه ها و برگهای آن تا دمای منفی یازده درجه را هم تحمل می کند. نخود دو گونه زمستانه و تابستانه دارد. تیپ تابستانه دارای دانه های درشت بوده و رنگ آنها کرمی است. گونه زمستانه نخود دارنه های ریزتری دارد و در شرق ایران کاشته می شود
شاخه های گیاه نخود نازک اند و مستقیم و دارای پرز می باشند. برگهای نخود دندانه دار بوده و دارای ۱۳ تا ۱۷ برگچه است. گلهای نخود به رنگ سفید مایل به آبی یا بنفش هستند. میوه آن داخل یک غلاف قرار می گیرد و در کنار هم به صورت تک به تک ردیف شده است. هر بوته نخود بین ۵۰ تا ۱۵۰ عدد غلاف نخود را تولید می کند.

چرا باید نخود بخوریم؟ چون نخود معجزه سلامتی است

باز هم تاکید کردیم که نخود معجزه سلامتی است. اما چرا؟ شاید با خودتان بگویید مگر نخود به جز آبگوشت و آش در چه غذاهایی کاربرد دارد که تا این حد مهم باشد؟ اما غذاهای زیادی هستند که با نخود پخته می شوند و ما در مقالات آینده این غذاها و طرز تهیه آنها را روی سایت قرار می دهیم.
متاسفانه نخود امروزه کمتر در سبد غذایی ما ایرانیان یافت می شود و همین عامل محرکی بود تا مقاله کاملی در مورد خواص این خوراکی باارزش بنویسیم.
صحبت در مورد اینکه نخود معجزه سلامتی است را با میزان پروتئین، آهن و فیبر موجود در نخود به تفکیک ادامه می دهیم.

نخود پروتئین دارد

همانطور که می دانید پروتئین برای ساخت مو و ناخن، عضلات، استخوان ها و هورمون ها در بدن نقش مهم و حیاتی دارد. پروتئین بالای نخود می تواند حتی جایگزین خوبی برای پروتئین های گوشتی باشد تا جاییکه در رژیم غذایی بسیاری از گیاهخواران، نخود به عنوان جایگزین گوشت، جایگاه و اهمیت بالایی دارد و گیاهخواران می توانند نیاز روزانه غذایی خود به پروتئین را تا حد زیادی از طریق مصرف نخود برطرف کنند. نخود به دلیل داشتن پروتئین بالا اگر همراه با غلاتی مثل برنج استفاده شود، میزان کمبود پروتئین غلات را جبران می کند.
پروتئین موجود در نخود حتی می تواند باعث کاهش وزن شود چون نخود احساس سیری ایجاد می کند و به این ترتیب باعث کنترل اشتها می شود. نخود نزدیک به یک و نیم میلیون تن از پروتئین تولیدی در دنیا را به خود اختصاص داده است و به صورت متوسط ۲۴ درصد پروتئین دارد.

نخود آهن دارد

اسفناج را همگی ما به عنوان یک منبع غنی آهن می شناسیم. اما جالب است بدانید که نخود حتی از اسنفناج هم بیشتر آهن دارد و به انتقال سریع تر اکسیژن از ریه ها به اندام های دیگر بدن کمک می کند. با دریافت آهن کافی سلامت پوست و مو هم تضمین می شود و برای خانم ها بخصوص خانم های باردار که دچار فقر آهن می شوند مصرف نخود بسیار توصیه می شود. مصرف نخود بالا باعث کاهش ریزش مو می شود . می توان برای جلوگیری از ریزش مو یک ماسک نخودی تهیه کرده و روی پوست سر قرار داد. برای این منظور شش قاشق غذاخوری نخود له شده را با آب مخلوط کرده و روی پوست سر خود مالش دهید.

نخود فیبر دارد

فیبر موجود در نخود در بدن حل نمی شود و مقداری از آن وارد روده بزرگ شده و با تحریک فضای داخلی روده مخاط درون آن را پاک سازی می کند و می تواند باعث کاهش سرطانهای روده شود و یبوست را درمان کند. این نوع فیبر میزان قندهای مضر را در بدن کم می کند و برای افراد دیابتی بسیار مفید است. نخود از جمع شدن کلسترول بد در بدن جلوگیری می کند و گزینه خوبی برای افزودن به رژیم لاغری شماست. گنجاندن نخود در بین وعده های غذایی باعث لاغری و کاهش وزن می شود زیرا نخود می تواند مانع جذب چربی در بدن شود.

خواص نخود از دیدگاه طب سنتی

از دیدگاه طب سنتی نخود دارای مزاج گرم و خشک است. نخود در طب سنتی اهمیت و جایگاه بسیار بالایی دارد و بسیار بیشتر از سایر حبوبات از آن در درمان بیماریها استفاده می شود.
نخود از آن دسته غذاهایی است که گفته می شود کثیرالغذا هستند. کثیرالغذا به غذاهایی گفته می شود که حتی به تنهایی و بدون نیاز به ترکیب با مواد غذایی دیگر هم یک وعده غذایی کامل به حساب می آیند.
نخود هم از این دسته غذایی است و می تواند به تنهایی یا در ترکیب با سالاد یک وعده غذایی خوب بخصوص برای شام محسوب شود. می توانید نخود را آبپز کنید و در ترکیب با سبزیجاتی مثل کلم، هویج، اسفناج و خیار و گوجه یک وعده غذایی سالم و سبک بسازید.
برای رفع مشکل نفاخ بودن نخود، آن را از قبل در آب بخیسانید و چندین بار آب آن را عوض کنید. اما اگر با این روش باز هم دچار نفخ می شوید هنگام پخت نخود به آب آن یک قاشق برنج اضافه کنید. از طرفی می توانید در تمام غذاهایی که با نخود می پزید مقداری زیره سیاه بریزید. چون زیره از نظر طب سنتی مصلح نخود بوده و در کنار یکدیگر ترکیب بهتری برای بدن به شمار می روند.
مصلح در طب سنتی به مواد غذایی یا گیاهان دارویی گفته می شود که در کنار غذاهای دیگر مصرف می شود و عوارض جانبی یک غذا را کم و هضم غذا را بهتر می کند. نخود مصلح های دیگری هم دارد. مثلا اگر نخود را با کمی شوید و روغن زیتون بپزید باز هم در برطرف شدن نفخ آن بسیار موثر است.

نخود در طب سنتی به عنوان یک دارو برای ناباروری و تقویت قوای جنسی هم معرفی شده است. برای افرادی که مشکلات ناباروری دارند توصیه می شود نخود را جوشانده و روزی یک لیوان از آب نخود بخورند. بهتر است آب نخود را با کمی عسل مخلوط کرده و میل نمود.

فواید نخود برای بیماران کرونایی

امیدواریم زمانی که شما این مقاله را می خوانید بیماری کرونا به طور کامل از کشور ما ریشه کن شده باشد، اما از آنجا که در حال حاضر یکی از مسائلی که جامعه ما با آن روبروست همین بیماری است گفتیم شاید بد نباشد تا از اهمیت نخود برای درمان کرونا کمی صحبت کنیم.
نخود در طب سنتی همواره به عنوان یکی از داروهای مهم برای رفع مشکلات ریوی مطرح بوده است تا جایی که به آن غذای ریه هم گفته اند. از آنجا که مشکل اصلی در بیماران کرونایی درگیری و گرفتگی ریه است، می توان گفت نخود یکی از خوراکیهای مفید برای افراد کرونایی است که اگر درمان کننده نباشد حداقل تقویت کننده و برطرف کننده ضعفی است که ریه در اثر کرونا به آن دچار می شود. نخود پخته دردهای ریه را کاهش می دهد و برای بازگشت قوای بدن حتی پس از بهبود بیماری هم مفید است. برای برطرف کردن دردهای سینه و ریه بهتر است نخود را آبپز کرده و آب آن را میل نمود.