عدس یکی از حبوبات شناخته شده است که حتما از خواصش زیاد شنیده اید. اما آیا عدس بهترین در حبوبات است یا نه؟ در این مقاله با ما در انجیلو همراه باشید تا عدس را از تاریخچه آن بشناسیم و با خواص و ویژگیهای این گیاه باارزش بیشتر آشنا شویم.
تاریخچه عدس
عدس جزو اصلی خانواده حبوبات است که از دیرباز در سبد غذایی انسانها وجود داشته است. نام علمی گیاه عدس لنس کیولیناریس مدیک بوده و جزو خانواده باقلاییان محسوب می شود. کلمه عدس یک کلمه عربی است و معادل فارسی آن کلمات نسک و مرجمک هستند که هنوز هم در بعضی از گویش های محلی ایرانی به کار برده می شود. عدس جزو اولین محصولات کشاورزی بوده که انسان کشت کرده است و قدمت آن به ۱۱۰۰۰ سال قبل برمی گردد که برای اولین بار در مناطقی از جنوب یونان در غار فرانچزی کاشت شده است.
شواهد نشان می دهند که عدس در حدود ۸۵۰۰ سال قبل از میلاد در سوریه و در حدود ۷۰۰۰ سال قبل از میلاد در فلسطین هم کشت شده است. در ایران قدمت عدس به مناطقی از خوزستان و ۵۵۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد. عدس های ایران نسبت به عدس های مناطق دیگر درشت تر بوده اند و احتمال می رود که حاصل همپوشانی عدس های وحشی با عدس های اولیه باشند. بعد از آن عدس در قبرس و جنوب آسیا هم کشت شد و این محصول کشاورزی شهرت جهانی پیدا کرد.
پس عدس بهترین در حبوبات از همان ابتدا در دوران باستان عضو شناخته شده ای در خانواده حبوبات بود و انواع مختلفی از آن کشت می شد ولی درشت ترین عدس ها مربوط به کشورهای ایران و ترکیه بود.
عدس از دیدگاه گیاه شناسی
عدس گیاهی است با ساقه های کوتاه که رنگ آن سبز روشن و ارتفاع آن بین ۱۵ تا ۷۵ سانتیمتر متغیر است. ساقه گیاه عدس علفی و ضعیف است و هرچه گیاه عدس بیشتر رشد کند ساقه آن قوی تر شده و به شکل چوب درمی آید. میزان بلندی یا کوتاهی بوته عدس به محیطی که در آن رشد می کند بستگی دارد و در محیط مناسب عدس به سرعت رشد کرده و در طی ۳ الی ۴ ماه به بهترین حد خود می رسد.
گیاه عدس به سرما و گرمای شدید حساس است و برای همین در ایران که تابستانها گرم و در زمستانها هوا سرد است عدس را در بهار می کارند. عدس از لحاظ نیاز به رطوبت مثل غلات است و در زمان گلدهی نیاز مبرمی به آب دارد.
وقتی که حدود نود درصد از غلاف های عدس به رنگ قهوه ای مایل به زرد تغییر یابند موقع برداشت عدس فرا می رسد و اگر خیلی دیر برداشت شود غلافهای آن خشک شده و به زمین می افتند. بسته به نوع عدس برداشت آن متفاوت است. بعضی از گونه های ایستاده را می توان با کمباین هم برداشت نمود. اما انواعی از عدس که به شکل خوابیده رشد می کنند فقط باید با دست برداشت شوند.
چرا باید عدس بخوریم؟ چون عدس بهترین در حبوبات است
تا قبل از اختراع ماشین آلاتی که بتوانند پوست عدس را جدا کنند، عدس با پوست مصرف می شد. پوست عدس سرشار از فیبر است و امروزه که پوست عدس به وسیله دستگاه ها جداسازی می شود این بخش مفید و مغذی از بین می رود. اما همین عدس بدون پوست هم سرشار از مواد معدنی و مغذی است که ما در بخش های مجزا به تعدادی از آنها اشاره می کنیم. عدس برای بدن در ساختن بافت ماهیچه، کنترل دیابت، بهبود گوارش، سلامت قلب و کنترل وزن موثر است. عدس سرشار از اسیدفولیک بوده و مصرف منظم آن می تواند باعث جلوگیری از بروز سرطان شود.
عدس آهن دارد
کمبود آهن در بدن موجب کم خونی می شود و عدس سرشار از آهن است. عدس به قدری آهن دارد که مصرف روزانه آن می تواند کم خونی را درمان کند. عدس حتی می تواند جایگزین قرص آهن شود. با مصرف یک فنجان عدس در روز می توان ۳۶ درصد از آهن روزانه بدن را تامین کرد. مصرف عدس به خصوص برای خانم ها به شدت توصیه می شود. بانوان به دلیل قاعدگی، بیشتر در معرض بیماریهای ناشی از کم خونی قرار می گیرند و بهتر است مصرف عدس به صورت آبپز را حتما در برنامه غذایی خود داشته باشند. هر خانم بالغی صرفنظر از اینکه کم خونی دارد یا نه باید هفته ای دوبار عدس بخورد. این نیاز در زمان بارداری برای خانم ها بیشتر از قبل هم می شود.
عدس اسیدفولیک دارد
اسیدفولیک یکی از ویتامین های گروه ب است که وجود آن در بدن برای سیستم عصبی، خون و یاخته ها حیاتی و ضروری است. عدس سرشار از اسیدفولیک است.
اسدفولیک برای مادران باردار ضروری است و کمبود آن می تواند منجر به نقص در جنین شود. بهه مین خاطر مصرف عدس در زمان بارداری به شدت توصیه می شود.
عدس پروتئین دارد
عدس پروتئین بالایی دارد به طوریکه به تنهایی حتی می تواند جایگزین گوشت شود. مرسوم است که می گویند عدس گوشت فقراست.
بدن انسان به پروتئین جهت بالا نگه داشتن سطح انرژی خود نیاز دارد. عدس به خاطر پروتئین بالایی که دارد، به سرعت باعث ایجاد احساس سیری می شود. بهتر است به جای میان وعده هایی که در قالب شیرینی جات مصرف می شوند مقداری عدس مصرف کنید. عدس برای گیاهخوارن یک جایگزین بسیار خوب برای گوشت بوده و در کنار سایر حبوبات و آجیل می تواند نیاز بدن به پروتئین را مرتفع کند.
خواص عدس از دیدگاه طب سنتی
عدس از دیدگاه طب سنتی خشک و معتدل است. پوست و مغز عدس از نظر تاثیر بر بدن در دو جهت متضاد هم قرار دارند. بطوریکه پوست عدس ملین و مغز آن ضد اسهال است.
کلمه عدس در قرآن به کار رفته و برای درمان و شفای بیماریها از آن یاد شده است. از این منظر گفته شده که دوای هفتاد نوع بیماری در عدس نهفته است. عدس دردهای معده را کاهش داده و معده را آرام می کند. روایات و احادیث زیادی از امامان به جا مانده که همگی بر مصرف عدس برای درمان بیماریها و حتی رفع استرس و اضطراب تاکید کرده اند. در بعضی از روایات گفته شده عدس باعث کاهش فشار خون بالا می شود.
عدس دندانها را سفید می کند و بهترین درمان برای پاکسازی معده است. عدس در درمان کم خونی یک خوراکی شناخته شده است. ما به سلامتی شما اهمیت می دهیم و به همین خاطر عدس مرغوب را از کشاورزان روستایی به دست شما می رسانیم . همین الان تصمیم بگیرید تا مصرف عدس را از ماهی یکبار عدس پلو خوردن یا گهگاهی عدسی درست کردن، به یک مصرف مداوم و جدی تغییر دهید و عدس را به یک خوراکی خوشمزه تبدیل کنید که شبها آبپز کرده و می خورید . اصلا چه بهتر که عدس را جایگزین خوراکیهایی مانند چیپس و پفک و از این دست اقلام کنیم. با مراجعه به فروشگاه انجیلو عدس را بیشتر و بیشتر به سبد غذایی خانواده خود اضافه کنید و در هفته دو الی سه بار عدس بخورید.